Hoe zorg je ervoor dat samenwerking in de culturele en creatieve sector voor iedereen veilig en prettig is? Die vraag staat centraal bij Mores, het steun- en adviespunt grensoverschrijdend gedrag. Dansers, technici, artiesten, bestuurders, makers, studenten en anderen in de sector kunnen er terecht voor een luisterend oor, ondersteuning of advies. Sinds anderhalf jaar geeft Mette Raaphorst, samen met Philip Montnor, leiding aan het bureau van Mores. Met een achtergrond in de podiumkunsten én in sociale veiligheid weet ze als geen ander hoe belangrijk het is om beide werelden met elkaar te verbinden.
“Bij Mores komen mijn twee drijfveren samen: mijn liefde voor de cultuursector én mijn wens om bij te dragen aan veilige werkomgevingen”
Foto: Juri Hiensch
Een sectorbreed steun- en adviespunt
Mores werd in 2018 opgericht door instellingen uit de theater- en filmwereld, vanuit de urgentie om grensoverschrijdend gedrag bespreekbaar te maken. Wat begon als meldpunt is inmiddels uitgegroeid tot een stevig vangnet voor de hele sector.
“Sociale veiligheid moet geen tijdelijk thema zijn, maar een vast onderdeel van hoe we samenwerken”
Die ontwikkeling is ook van buitenaf zichtbaar. De ingetogen huisstijl van Mores heeft recent plaatsgemaakt voor een rijk palet aan kleuren met een spotlight-effect. Daarmee wil Mores niet alleen beter aansluiten bij de veelzijdigheid van de culturele sector, maar ook onderstrepen dat sociale veiligheid blijvend in de schijnwerpers hoort te staan. De nieuwe website mores.nl draagt daarnaast bij aan de toegankelijkheid van vertrouwenspersonen en informatievoorziening voor de sector. “Sociale veiligheid moet geen tijdelijk thema zijn, maar een vast onderdeel van hoe we samenwerken.”
Naast de transformatie is ook het werk van Mores verbreed en verdiept. De organisatie werkt langs drie lijnen. Allereerst vormt Mores een steunpunt voor iedereen in de sector die te maken krijgt met grensoverschrijdend gedrag. Op mores.nl vind je informatie over grensoverschrijdend gedrag, tips en handige links. Daarnaast biedt Mores een vangnet met zeven externe vertrouwenspersonen voor iedereen in de sector die geen gebruik kan of wil maken van een vertrouwenspersoon binnen de eigen organisatie. Ook ondersteunt Mores organisaties bij beleid en preventie — bijvoorbeeld met advies over het opstellen van gedragscodes, het aanstellen van vertrouwenspersonen of het organiseren tegenspraak in de organisatie. Tot slot fungeert Mores als kennisplatform. “We willen kennis, ervaringen en goede voorbeelden uit verschillende delen van de sector samenbrengen. Daarom organiseren we onder meer sectortafels, webinars en bijeenkomsten, waar ruimte is voor uitwisseling én verdieping.”
Sociale veiligheid binnen de danssector
Ook voor dansers, docenten en studenten is Mores er. Iedereen die actief is in de danswereld — van docenten tot verenigingsbestuurders, van makers tot studenten aan een dansacademie — kan aankloppen voor ondersteuning of advies. Voor wedstrijddansers geldt een uitzondering: zij vallen onder de verantwoordelijkheid van Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN).
“Dans kent specifieke risico’s,” legt Mette uit. “Denk aan aanraking van het lichaam of de beslotenheid van dansgezelschappen, zoals beschreven in het rapport Schaduwdansen. Tegelijkertijd zijn veel patronen herkenbaar uit andere sectoren. En dans is steeds vaker verweven met (muziek)theater, televisie, film of performance. Dat vraagt om afstemming en samenwerking op sectorniveau.”
Die brugfunctie vervult Mores actief: “We zorgen dat kennis uit de ene discipline ook beschikbaar komt voor de andere. Zo kunnen sectoren van elkaar leren en ontstaat er een steviger fundament.”
Hoe Mores dansers ondersteunt
“Wanneer je iets vervelends hebt meegemaakt, kan je je ontzettend alleen voelen. Dat kan in sommige gevallen nog een zwaardere ervaring zijn dan hetgeen dat is gebeurd. Ik weet dat de drempel om hulp te zoeken vaak hoog is,” zegt Mette. “Een vertrouwenspersoon is iemand die verder van je organisatie afstaat, wat het soms makkelijker maakt om je verhaal te doen. Zij zijn opgeleid om zonder oordeel naar je te luisteren en met je mee te denken. Zij staan 100% aan jouw kant en jij houdt altijd de regie. Een vertrouwenspersoon bespreekt de mogelijkheden met je en kan meedenken over vervolgstappen om de situatie op te lossen. Soms helpt het al om je verhaal te delen. Dat alleen kan al opluchten.”
De opties lopen uiteen: soms is niets doen de beste keuze voor jou, in andere gevallen kan het helpen om het gesprek aan te gaan met degene waar je last van ervaart of een leidinggevende, een formele klacht in te dienen of externe stappen te zetten, zoals aangifte of melding bij een externe instantie. De vertrouwenspersoon helpt om die routes helder te krijgen en, indien nodig, door te verwijzen naar passende hulp, zoals traumazorg of juridische ondersteuning.
“We moeten toe naar een danscultuur waarin het wordt beloond als je je uitspreekt tegen ongewenst gedrag, en waarin iedereen de motivatie én de vaardigheid heeft om dat gesprek aan te gaan”
Sociale veiligheid vraagt leiderschap
Veel organisaties hebben de afgelopen jaren belangrijke stappen gezet, merkt ze op: er is vaker een gedragscode, klachtenprotocol of een aangewezen vertrouwenspersoon. “Maar uiteindelijk moet de cultuurverandering plaatsvinden op de vloer. Daar ligt een voorbeeldrol voor leidinggevenden en informele leiders, en een verantwoordelijkheid voor iedereen. Weet wat jouw rol is en hoe je kunt handelen als het nodig is.”
Mores denkt graag met organisaties mee. Met de campagne ‘Ik hoor je’ worden organisaties in de sector opgeroepen om actief verantwoordelijkheid te nemen. “Door de campagneposter op te hangen laat je als organisatie zien: als jij op de werkvloer iets meemaakt, kun je bij ons terecht. Alleen zeggen dat je sociale veiligheid belangrijk vindt, is niet genoeg — je moet het ook zichtbaar maken en organiseren. We moeten toe naar een danscultuur waarin het wordt beloond als je je uitspreekt tegen ongewenst gedrag, en waarin iedereen de motivatie én de vaardigheid heeft om dat gesprek aan te gaan.”
Veiligheid als voorwaarde
“De danswereld is breed en divers: van amateur tot professional, van klassiek tot musical en alles daartussenin,” zegt Mette. “Wat ik iedereen toewens, is dat je kunt excelleren in je vak, binnen een veilige omgeving. De sector hoeft niet onveilig te zijn. Veiligheid is juist een voorwaarde voor excellente dansprestaties, ongeacht niveau of discipline.”
| Zo kom je in contact met Mores Heb je te maken met grensoverschrijdend gedrag zoals pesten, discriminatie, seksuele intimidatie of agressie en geweld? Praat erover. Je kunt bij Mores terecht voor een vertrouwelijk gesprek. 1. De eerste stap Kijk op de website voor informatie en de namen, foto’s en een korte bio van de vertrouwenspersonen. Zo kies je zelf wie het beste bij jou past. Stuur een appje of mailtje om contact op te nemen. 2. Binnen 2 werkdagen reactie Je krijgt binnen twee werkdagen (vaak eerder) reactie om een afspraak te plannen. 3. Een eerste gesprek Het gesprek kan online, telefonisch of op een andere plek die jij prettig vindt. 4. Jouw verhaal centraal De vertrouwenspersoon luistert naar je verhaal en jullie kijken samen wat er precies speelt en welke mogelijkheden er zijn. Jij bepaalt het tempo. 5. Het vervolg De eventuele vervolgstappen bepaal jij met de steun van je vertrouwenspersoon. Of je alleen wilt praten, een gesprek wilt aangaan met een leidinggevende, of behoefte hebt aan doorverwijzing naar bijvoorbeeld traumazorg of juridische ondersteuning: jij houdt de regie. Belangrijk om te weten: Alles wat je deelt is 100% vertrouwelijk, tenzij er sprake is van levensgevaar of een ernstig misdrijf waarvoor een aangifteplicht geldt. Iedereen die werkzaam is of studeert in de culturele, creatieve of mediasector kan bij de vertrouwenspersonen van Mores terecht. Aan de ondersteuning van de vertrouwenspersoon zijn geen kosten verbonden. |
Foto: Geert Snoeijer, Creative Roadz, Catharina Gerritsen