In een interviewreeks bieden we een kijkje achter de schermen van de danswereld, waar passie, ambities en uitdagingen samenkomen. Vandaag delen we het verhaal van Vincenzo, een Italiaanse danser en choreograaf die verandering teweegbrengt in de Nederlandse dansscène. Van het omgaan met de druk van genderrollen in de dans tot het volledig omarmen van diens ware identiteit: Vincenzo’s reis is er een van persoonlijke groei en de strijd voor een inclusievere en creatievere toekomst in de podiumkunsten.
“Ik besloot dat ik mezelf zou zijn en dat ik mijn eigen manier zou vinden
om dat te doen”
Vertrouwen op eigen intuïtie
Vincenzo, oorspronkelijk uit Italië, verhuisde elf jaar geleden naar Nederland na te zijn afgestudeerd aan het Teatro Alla Scala in Milaan. “Eerst werkte ik een jaar in Madrid op een gastcontract. Ik vond de stad geweldig en genoot van het repertoire, maar ergens voelde ik dat dit niet de plek was waar mijn toekomst lag. Het was meer intuïtie dan iets concreets. Op dat moment was Introdans op tournee in Madrid. Ik vroeg of ik een balletles mee mocht doen als warming-up voor hun voorstelling. Na afloop sprak de artistiek directeur me aan en bood me een contract voor een jaar aan voor het volgende seizoen. Ik had een week om te beslissen. Het ging snel, maar voelde volledig natuurlijk, dus ik dacht: ‘Okay, let’s go!’”
Hoewel het wat tijd kostte om te wennen aan de nieuwe cultuur, voelde Arnhem al snel als de juiste plek om te dansen bij Introdans. “Wat me aantrok was de hybride stijl van het repertoire—niet te klassiek, niet te modern. Precies daartussenin, dat sprak me aan.”
Doorbreken van grenzen
Hoewel Introdans als de juiste keuze voelde, begon Vincenzo zich uitgeput te voelen. “Ik stak zoveel energie in mijn werk. Maar waarvoor? Om gekozen te worden? Ik had het gevoel dat ik mezelf steeds moest bewijzen, moest aanpassen, moest pleasen om zeker te zijn van werk.”
Dat was het moment waarop Vincenzo begon te twijfelen of de binaire rol waarin die werd gedwongen wel echt overeenkwam met diens identiteit. “Als kind in de balletles word je opgedeeld in jongens en meisjes. Ik werd opgeleid als mannelijke danser, met de bijbehorende uitstraling en bewegingen. Mijn hele leven had ik mijn lichaam aangepast om in dat plaatje te passen. En op een gegeven moment hield mijn lichaam er gewoon mee op. In eerste instantie begreep ik niet wat er aan de hand was. Ik voelde me depressief, alsof ík niet klopte—alsof er geen plek was waar ik gewoon mezelf kon zijn. En dat is het moeilijkste: als danser wil je geliefd zijn, gekozen worden. Maar ik voelde me niet mezelf. Ik voelde me niet geliefd.”
“Ik realiseerde me dat ik een burn-out had en echt naar binnen moest kijken. Met hulp van een therapeut vond ik uiteindelijk mezelf terug en begreep ik dat ik niet het probleem was—het systeem was dat. Als je je been of voet blesseert, erkent iedereen dat. Maar wat als het hier zit?” Vincenzo wijst nadrukkelijk naar diens hoofd. “Mentale problemen in de danswereld worden nauwelijks erkend.”
“If we break the glass, it shatters and becomes like glitter
– then we really start dancing”
Omarmen van authenticiteit
“Ik nam in deze periode een pauze en leerde mezelf beetje bij beetje opnieuw kennen. Het was een pijnlijke, maar tegelijkertijd prachtige reis. Toen ik weer begon met dansen, was ik nog niet volledig mezelf, maar ik voelde me al veel dichter bij mijn ware ik. Het hielp dat ik in rollen werd gecast die niet per se stereotype mannelijk waren. Dat gaf ruimte om te experimenteren. Ook begon ik mijn verhaal te delen op sociale media, waardoor ik mijn eigen narratief kon bepalen.”
Tijdens dit proces vond Vincenzo een nieuwe uitlaatklep in choreografie. “Choreografie werd voor mij een manier om te helen en iets van binnenuit te delen. Als danser voer je vaak het werk van anderen uit, wat soms losstaat van wie je zelf bent. Maar in choreografie kon ik volledig mezelf zijn.”
Via diens netwerk kwam Vincenzo in contact met het theatergroep Boys Won’t Be Boys, dat op zoek was naar performers. “Ik had een gesprek met Rikkert (de regisseur) en we raakten in gesprek. Hij hielp me om mijn verhaal op een theatrale manier te vertellen en toen dacht ik: Oké, ik ga mijn eigen solo choreograferen. Ik maakte een stuk in een spiegelkostuum om te laten zien dat ik niet simpelweg ‘anders’ was—dat woord voelde altijd als een stigma—maar iets veel sterkers: uniek.”
Vincenzo beeldt uit hoe de toneelgordijnen opengaan: “En BOOM, de lichten gaan aan en ik sta daar op spitzen. If we break the glass, it shatters and becomes like glitter – then we really start dancing.”
Die voorstelling opende nieuwe deuren. De artistiek directeur van Introdans zag het en besloot Unique op te nemen in het repertoire. Nu maakt het deel uit van het tourprogramma. “Via Boys Won’t Be Boys ontmoette ik mensen zoals ik. De queer community omarmde me—iets wat ik nooit eerder had ervaren. Ik besefte dat ik niet alleen was en voelde eindelijk: ik ben niet raar. De community gaf me kracht en bood me zoveel kansen. COC Nederland nodigde me uit om als vertegenwoordiger deel te nemen aan queer-evenementen. En op Sziget opende ik het concert van Kylie Minogue. Nog steeds denk ik: WOW… alleen door gewoon mezelf te zijn, kwamen al deze kansen op mijn pad.”
“We zijn geen machines of instrumenten. We zijn mensen met gedachten, met gevoelens. Uiteindelijk creëren we kunst”
De strijd voor inclusie
Een inclusievere toekomst vraagt om verandering. Vincenzo gelooft dat de danswereld meer openheid en dialoog nodig heeft over identiteit. “We moeten communiceren, we hebben woorden nodig – dat zijn de middelen om samen te werken, en in de danswereld is dat wat we missen. Ik zou graag willen zien dat scholen en gezelschappen ruimte bieden voor gesprekken over deze onderwerpen.” Vincenzo legt uit dat dit voor henzelf en diens collega’s heeft gewerkt. “Dansers moeten leren zichzelf uit te drukken, pas dan kunnen we een dialoog voeren in plaats van dat we alleen maar geleerd to just shut op and dance. We zijn geen machines of instrumenten. We zijn mensen met gedachten, met gevoelens. Uiteindelijk creëren we kunst.
“We gaan ervan uit dat wat we zien de enige realiteit is. En als we iets niet zien, lijkt het alsof het niet bestaat. Snap je wat ik bedoel?” Deze denkwijze is een belangrijke factor in de traditionele genderrollen binnen de dans. Het bepaalt niet alleen hoe dansers zich bewegen of zichzelf uitdrukken, maar beperkt ook hun kansen. “Waarom zouden we dansers niet de ruimte geven om dingen te proberen en te leren? In de hedendaagse stukken zien we vaak dat vrouwen niet weten hoe ze moeten liften – zij zijn altijd degene die gelift worden. Dit versterkt de traditionele opvatting over genderrollen. Meisjes leren daarnaast dat ze gemakkelijk vervangen kunnen worden. Ze hebben minder kans om de leiders van de toekomst te worden,” vervolgt Vincenzo.
Vincenzo reflecteert: “Ballet is niet een sector die gelijkheid nastreeft, maar een sector waarin vrouwelijkheid is vormgegeven door mannen en dat is generaties lang zo gebleven.” Maar Vincenzo blijft hoopvol: “Nu is er een beetje ruimte ontstaan om dit te veranderen en meer identiteiten naar voren te laten komen.” Dit beperkt zich niet alleen tot gender, legt Vincenzo uit: “Het geldt voor dansers die niet in het traditionele plaatje passen, of dat nu komt door hun etniciteit, genderidentiteit of andere factoren. In zo’n omgeving krijgen mensen van kleur, queer dansers of non-binaire personen vaak niet dezelfde kansen om te kunnen groeien.”
“Door grenzen te doorbreken, ontstaat er ruimte voor diversiteit en kan de danswereld pas echt groeien”
De danswereld van morgen
Vincenzo vervolgt: “Wat als we de grenzen van gender en identiteit, die de industrie beheersen, afbreken? Door deze grenzen los te laten, creëren we ruimte voor meer diversiteit in beweging, waardoor de dans zich kan ontwikkelen en voor iedereen rijker wordt. Ik droom van een inclusieve, creatieve dansomgeving waarin iedereen—ongeacht gender, huidskleur of identiteit—de kans krijgt om zich te ontwikkelen. Dans is een leerschool voor het leven. Waarom zouden we mensen niet de kans geven om te ontdekken wie ze zijn? Het zal de danswereld alleen maar verrijken”
“Dance is a school of life. Waarom zouden we mensen niet de kans geven om te ontdekken wie ze zijn? Het zal de danswereld alleen maar verrijken”
Boys Won’t Be Boys
“We zijn gewoon mensen die hun plek in de maatschappij proberen te vinden en manieren zoeken om onszelf uit te drukken”
Boys Won’t Be Boys is een theaterproductie waarin professionele en amateurperformers samenkomen om verhalen te vertellen die traditionele gender- en identiteitsnormen overstijgen. Vincenzo verwoordt het treffend: “Ik weet dat ik geen uitzondering ben; ik wil anderen helpen die zich net zo voelen als ik ooit deed—alleen of onzeker over hun plek in de wereld—om onze voorstelling te zien en te denken: ‘Oh, dat kan ik ook zijn!’”
Momenteel werken ze aan een nieuw project, Girls Won’t Be Girls, dat in september in première gaat. Deze productie richt zich op het afbreken van de traditionele man-vrouw indeling en het overstappen naar een meer non-binaire kijk op identiteit. “Door beide te erkennen, breken we het af,” zegt Vincenzo. “We zijn gewoon mensen die hun plek in de maatschappij proberen te vinden, en we zoeken manieren om onszelf uit te drukken.”
Boys Won’t Be Boys won de prestigieuze WINQ Cultuurprijs in 2024, wat de groeiende erkenning van het belang van deze gesprekken in de kunst verder benadrukt.
Bekijk het tourprogramma om een Boys Won’t Be Boys voorstelling bij jou in de buurt bij te wonen.
Wil je ook graag je verhaal vertellen? Laat het ons weten door ons een mailtje of een bericht via onze social mediakanalen te sturen.
Herken jij situaties uit bovenstaand verhaal die jij hebt meegemaakt en die grensoverschrijdend zijn?
Praat erover. Ook als je twijfelt. Hulp is beschikbaar. Kijk voor meer informatie over advies, ondersteuning en vertrouwelijke gesprekken op de pagina Hulp en advies.