In een interview reeks bieden we een kijkje achter de schermen van de danswereld, daar waar passie, ambities en uitdagingen samenkomen. Vandaag delen we het verhaal van Livia, voormalig danseres, pilates- en yoga-docent en moeder.
Door Lara Sala
“Dans doe je niet. Dans is wie je bent, en dat blijf je je hele leven.”
Ik haast me de strandtent in Bergen aan Zee binnen en zie Livia al zitten. Dansers komen niet te laat, ze worden vergezeld door een ijzeren discipline.
De eerste danspasjes
Als ik haar vraag wanneer ze begon met dansen, antwoordt Livia enthousiast: “Al vanaf hele jonge leeftijd. Mijn oudere zus was erg creatief en maakte choreografieën voor mij en mijn tweelingbroer. We organiseerden opvoeringen in de woonkamer.”
Haar eerste danslessen volgde Livia in een cultureel centrum in haar geboortestad in voormalig Joegoslavië. “Toen er een professionele balletacademie werd geopend, bracht mijn leraar me daar persoonlijk naartoe. Ik werd fysiek getest: mijn voeten, draaiing, lenigheid. Alles was naar wens en op mijn tiende werd ik toegelaten tot de Vaganova Ballet School in Subotica.”
Ze vervolgt: “Het was meteen vijf dagen per week, hele lange dagen. Mijn vader reisde vaak naar de andere kant van de stad om te zien hoe het met me ging en of ik goed werd behandeld. Naast de Vaganova ballettechniek kreeg ik ook caractère dans en pianolessen. Twee keer per jaar waren er examenklassen voor een selectiecommissie; een afvalrace om aan de hoge eisen te voldoen.”
“Dans doe je niet. Dans is wie je bent, en dat blijf je je hele leven.”
“Dansen betekende alles voor me. Ik was totaal verliefd.” Terwijl Livia praat zie ik hoe ze haar verhaal ondersteunt met bewegingen: een hand die ze uitdraait als een voet, een arm die ze optilt als een gestrekt been. Haar passie is duidelijk voelbaar. “Dans doe je niet,” zegt ze, “dans is wie je bent, en dat blijf je je hele leven.”
De overgang naar Novi Sad
In 1994, op veertienjarige leeftijd, verhuisde ze naar Novi Sad om haar opleiding voort te zetten. “Ik verliet ons gezin en was alleen in de weekenden thuis. Ik woonde bij verschillende pleeggezinnen en belandde uiteindelijk in een internaat met vier andere meiden. Het waren zware en moeilijke jaren. Wat ik toen meemaakte, heb ik mijn ouders nooit verteld uit angst dat ze me zouden weghalen.”
“Er werd gescholden en we werden fysiek hard aangepakt. Een leraar zei: ‘Je moet afvallen, ik kan geen dik meisje naar een concours sturen’. Dus ik at alleen bananen en een paar koekjes; ik was ontzettend dun.”
Ontdekt door de Opera School in Hongarije
Tijdens een summerschool in 1998 werd Livia gescout door de Opera School in Hongarije. “Het was in een periode van toenemende politieke spanningen. De NAVO-bombardementen op 24 maart 1999 veranderden iets in mij. Wat betekende een perfect gestrekte voet als er bommen vielen en levens werden verwoest? Tegelijkertijd viel mijn financiële steun weg. Ik dacht toen dat het nooit meer goed zou komen. Voordat ik zicht zou hebben op een baan moest ik namelijk nog twee jaar academie afmaken.”
Livia vervolgt: “Via de Opera School werd ik getipt over Nederland. Mijn neef reed mij in 1999 naar Rotterdam voor een auditie en ik hoorde dezelfde dag nog dat ik werd aangenomen op de Rotterdamse Dansacademie, nu bekend als Codarts. Mijn moeder heeft hard gewerkt om mijn financiering rond te krijgen en na twee jaar werd mijn visum goedgekeurd. Het voelde als een nieuwe kans.”
Overleven in Rotterdam
De gedachte van een nieuwe kans vervaagde snel. “De woonruimte waarin ik verbleef met andere meiden uit de Balkan was onveilig en de projecten waarin ik danste, werden slecht betaald. Er was een kans op een groot contract bij een hoogstaand modern gezelschap. Ik haalde de laatste auditieronde en behoorde tot de laatste twee, maar de artistiek leider koos voor het andere meisje met de woorden: ‘Je bent heel goed, je bent er bijna, hou vol.’ Dat hoorde ik constant op de academie: je bent er bijna. Waar was ik dan bijna? Dat begrijp ik nog steeds niet.”
“Er is iets in mij veranderd; iets in mij is gebroken”
“De constante stress om werk te vinden en financieel rond te komen, terwijl ik me staande moest houden in een wereld die bestaat uit vriendjespolitiek, zorgde voor veel angst. In paniek belde ik een jeugdvriend op. Hij heeft er waarschijnlijk niks van begrepen, want ik kon alleen maar huilen; alles kwam eruit. Ik zei dingen als ‘het is hier mislukt’ en ‘ik heb gefaald’. Na drie dagen en nachten te hebben gehuild raapte ik mezelf op en voelde ik: er is iets in mij veranderd; iets in mij is gebroken.”
Gebrek aan ondersteuning
“Wat ik in die tijd nodig had, was een mental coach, iemand die begrijpt wat trauma’s met je doen. Als je werkt met jonge dansers, zou je moeten begrijpen hoe het zenuwstelsel werkt en hoe je daarmee om moet gaan. De academie wist dat ik uit een oorlogsgebied kwam. Daarnaast had financiële zekerheid ook een wereld van verschil gemaakt. En iemand die de weg kan wijzen naar de juiste audities. Ik moest het alleen uitzoeken, er was echt een gebrek aan adequate begeleiding en mentorschap. Ik kon me geen audities in Barcelona of Israël permitteren, in tegenstelling tot veel studenten om mij heen. Bovendien, waarom zouden ze op audities ook kiezen voor iemand zonder visum, wat extra kosten met zich meebrengt?”
Een leven na de academie
Livia maakte de overstap naar het lesgeven in pilates om haar inkomen veilig te stellen. Het bleek ook goed te werken tegen de blessures die ze tijdens haar danscarrière heeft opgelopen. “Pilates hielp me heel erg met mijn blessures, met name de scoliose in mijn bovenrug,” vertelt Livia. “Ik had constant spasmes die drie dagen duurden. Ik schreeuwde het uit van de pijn. De academie wist dat ik geblesseerd was, maar er werd nauwelijks aandacht aan besteed. Waarom zouden ze aandacht besteden aan één individu? Als ze dat bij iedereen moesten doen, kwamen ze nergens.”
Ze vervolgt: “Pilates bracht me in contact met yoga en Vipassana-meditatie, wat veel positiefs heeft gebracht. Hoewel ik nog steeds dans, doe ik dat nu via yoga. Muziek speelt een belangrijke rol in mijn lessen. Via yoga ontdekte ik ook Shiatsu, waarin ik nu een vierjarige opleiding volg. In tegenstelling tot de intensieve ballettraining, leert Shiatsu respect te hebben voor je eigen grenzen.”
The last dance
Ook kwam ze via een pilates collega bij haar laatste dansproject: een interactieve voorstelling gemaakt door regisseuse Saskia Boddeke en haar man Peter Greenaway voor de opening van een Science museum in Warschau, Polen. “Het project bracht me in contact met andere vrouwen in een vergelijkbare levensfase, dertigers, die of net moeder waren of gingen worden. We steunden elkaar en werden goed betaald. Kort daarna werd ik zelf moeder.”
Innerlijke balans
“Dans heeft me ontzettend veel gebracht. Het verbond me met mijn lichaam en ik kon me afsluiten voor alle gevoelens en gebeurtenissen die er even niet toe deden. Het was helend.”
Livia vervolgt: “En ‘Dancers have to show up’. ‘On time’! Die discipline, waardeer ik nog steeds en daardoor heb ik me nooit laten verleiden door slechte invloeden als drugs.”
Terwijl we samen de strandtent verlaten, reflecteert Livia op haar reis: “Het diepe lijden en die pijn hebben me mens gemaakt. Nu sta ik niet meer toe dat anderen mijn innerlijke kalmte verstoren. ‘I gently refuse’. De druk en controle uit het verleden wil ik niet meer. Dat gun ik ook mijn dochter niet. Ik ben blij met mezelf. Ik waardeer wie ik ben geworden!”
Wil je ook graag je verhaal vertellen? Laat het ons weten door ons een mailtje of een bericht via onze social mediakanalen te sturen.
Herken jij situaties uit bovenstaand verhaal die jij hebt meegemaakt en die grensoverschrijdend zijn? Praat erover. Ook als je twijfelt. Hulp is beschikbaar. Kijk voor meer informatie over advies, ondersteuning en vertrouwelijke gesprekken op de pagina Hulp en advies.